Er bestaan mensen die een allergie hebben voor knopen. Knopen die aan je kleding zitten welteverstaan. Juist. Ook al moet je het woord ‘allergie’ hier niet letterlijk nemen, ik kan me er weinig bij voorstellen. In tegendeel zelfs, ik heb een fascinatie voor knopen. Altijd al gehad.
Dat is wellicht te herleiden tot het feit dat zowel mijn oma als mijn moeder jarenlang werkten als succesvol coupeuse. Onder hun handen kwamen de prachtigste creaties vandaan en niet zelden waren die voor mijn zus, mijn broer en voor mij bestemd. Op vrije woensdagmiddagen trokken we (in wisselende samenstellingen) steevast naar de lokale markt om de mooiste stoffen uit de enorme collectie van de stoffenkramen te kiezen. Na schooltijd vond ik mijn moeder dan vaak achter haar naaimachine. Met het bekende kopje thee schoof ik aan om de stofjes te voelen, de losse draadjes op te rapen en zo nu en dan halffabrikaten te passen. Zelfs het prikken van de spelden was dan niet vervelend. Met welke knopen zou mijn kersverse kledingstuk helemaal áf zijn? Daarvoor was dan het gehavende koekblik boordevol nieuwe en gebruikte knopen.
Keer op keer vermaakte ik me met het sorteren van de knopencollectie op kleur, op grootte, op vorm, op materiaal. En bijna moeiteloos wist ik op welk kledingstuk de oude knopen dienst hadden gedaan. Die glanzende groene knoop met anker erop, die hoorde aan mijn appelgroene zomerjasje (mijn zus had hetzelfde in zonnig geel). Wat was ik daar hip mee! De transparante knoop komt van mijn badstof jasje, dat ik tot driemaal toe vanaf mijn fietsstuur verloor (én gelukkig weer terugvond bij het politiebureau!). Het houtje-touwtje hield mijn zus’ stoere winterjas dicht, zo’n fragiel bloemenknoopje prijkt nog steeds op een zomertuniek, de suède knoop behoorde mijn moeders jack, waarmee ik als tiener zo vaak de sier mocht maken. De grove donkerbruine knoop komt van mijn vaders militaire jas. Op zaterdagochtend sloop hij stilletjes (als goedbedoelde maar mislukte poging me niet wakker te maken) mijn kamer in, om daar zijn tenue uit de linnenkast te halen.
Elke knoop vertelt een verhaal, bijna mooier dan een fotoalbum of een dagboek dat kan. Daarom heb ik al die knopen nog steeds en bewaar ik ze – op kleur gesorteerd – in een oude letterbak. En daar liggen ze, wachtend op wat er komen gaat. Een enkeling heeft al een herbestemming gevonden in een creatieve uitspatting. Ideeën om ze te verwerken tot iets nóg dierbaarders heb ik genoeg.
Ank Klis
PS Gelukkig zijn er meer mensen die dierbare herinneringen aan knopen verwerken tot iets moois. Een selectie daarvan zie je hier, hier en hier.
